Kimlik ve kişiliğin gelişimi doğumdan ilk sekiz yaşa kadar kritik dönem olarak görülmektedir. Bu dönemde gerek ailede gerekse okulda kimlik ve kişiliğin gelişimini destekleyecek çalışmalar yapılmalıdır.
Çocuklara kimlik ve kişilik kazandırmak, onların sağlıklı bir şekilde büyümelerini ve olumlu bir karakter olarak yetişmelerini desteklemek için önemlidir. Kimlik ve kişilik, şahsiyetin inşa edilmesi sürecinde de önemli etkiye sahiptir. Hayatın bütününü etkilemesi sebebiyle ilk yaşlarda bu konuya önem verilmelidir.
Bu gün çocuk ve gençliğin içinde bulunduğu en büyük bunalımlardan biri, kimlik ve kişilik bunalımıdır. Kimlik ve kişilik bunalımını aşmak hem aile hem eğitim hem de sosyal hayattaki her ferdin vazifesidir.
Çocuklara kimlik ve kişilik kazandırmak için yapılması gerekenleri şöyle ele alabiliriz:
Sevgi: Çocukları sevmek, ailede sevgi ortamı oluşturmak kimlik ve kişiliğin gelişimine olumlu etki eder. Sevilmeyen çocuk ise sağlıklı bir kimlik inşa edemez.
Güven ve Sorumluluk: Çocuklara, yerine getirebilecekleri sorumluluk verildiği takdirde başarılı olacaklardır. Başarılı oldukça kendilerine güvenleri artacaktır. Anne babalar çocuklara güven vermeli ve onlara güvendiklerini hissettirmelidir.
Empati Geliştirme: Empati, çocuklarda kimlik ve kişilik geliştirme sürecinde, diğergamlığı kazandırma sürecinde katkı sağlamaktadır. Çocuklara başkalarının duygularını anlama ve paylaşma becerisi kazandırmak yine empati ile gerçekleşir. Çocuğun empati becerisini aile ve sosyal ortamlar kazandırmaya çalışmalıdır.
Bağımsızlık ve Sınırlılık: Çocuklara hak, hukuk açısından bağımsızlık ve sınırlılıkların kazandırılması kimlik ve kişiliğin gelişiminde önemlidir. Hiç kimsenin sınırsız bağımsızlığa sahip olmadığı gibi tamamen kısıtlı olmadıklarını öğretmek gerekir. Diğer taraftan yaşına uygun olarak çocukların kararların alınmasına dahil edilmesi kimlik ve kişilik kazanımına etki etmektedir.
Değerlerin Öğretimi: Değerlerimiz inanç kodlarımızdan meydana gelen ve toplumsal hayatımızı şekillendiren önemli unsurlardır. Toplumsal ahlak, sosyal görev ve sorumluluklar, kabul gören insan tipi, inanç gibi temel faktörler değerler ile öğretilir. Aile ve eğitim kurumlarının en temel vazifesi çocuklara değerlerini öğretmek olmalıdır.
İlgi ve Etki Alanlarını Destekleme: Çocuklarda kimlik ve kişiliğin geliştirilmesinde onların ilgi ve etki alanlarını gözlem yoluyla fark etmek, eksikleri tamamlamak, yanlışları düzeltmek ve çocuklara rehberlik etmek kimlik ve kişiliğin gelişmesine katkı sağlar. Ayrıca çevresel ve sosyal ortamı düzenlemek de önemlidir.
Eğitim ve Öğrenme: Anne babalar nasıl bir evlat yetiştirmek istiyorsa ona göre bir eğitim vermelidir. Özellikle manevi eğitimin ihmal edildiği eğitim sisteminde, aileler çocuklarına manevi eğitimi bizzat vermeli veya destek almalıdır. Öğrenme sürecinde ise meraklarını celbedecek çalışmalar yapmalıdır.
Sosyal Becerilerin Geliştirilmesi: Paylaşma, hoşgörü, öfke yönetimi, değerler, sevgi, saygı, empati, paylaşma ve iletişim kurma gibi bir çok sosyal kazanım becerisi sosyal ortamda geliştirilir. Sosyal becerisi geliştirilen çocuk, aktif ve girişken kimlik ve kişiliğe sahip olur.
Duygusal Zekâ Geliştirme: Duygularını tanıma, ifade etme ve başkalarının duygularını anlama konusunda çocuklara rehberlik etmek kimlik ve kişiliğin inşasında önemlidir.
İletişim: Anne baba çocukla olumlu iletişim kurmalıdır. Bu çocuğun kendini değerli görmesinde önemli bir etkiye sahiptir. Ayrıca iletişim ve anlayışın olduğu aile ortamlarında yetişen çocuklar, bunu model alır ve kendi kuracakları yuvalara da uygularlar. Aslında denebilir ki (istisnalar hariç) her çocuk ebeveyninin kimlik ve kişiliğine bürünebilir. Daha sonra ise yaşadığı toplumu yansıtır. Aileler, çocuklarına karşı iletişimde açık, net, dürüst ve anlayışlı olmalıdır.
Model Olmak: Çocuk ilk anne babasını model alır. İlk kimlik ve kişilik ebeveyn iletişimiyle şekillenir. Sosyal medya ve çevresel etkinin kıskacında bulunan çocuk, kimlik ve kişilik oluşumunda bu çevreden etkilenmektedir. Anne babalar çocuklarıyla zaman geçirmelidir. Onlara model olmalı ve zararlı çevrelerin çocuğun kimlik ve kişiliğine etki etmesine engel olmaya çalışmalıdır.
Tarihî Şahsiyetler: Gerek geçmiş tarihimizden gerekse günümüzde yaşayan şahsiyetleri ve hizmetlerini çocuklara anlatmalı ve onlarım kimlik ve kişiliğinden etkilenmelerine çalışmak gerekir.
Her çocuk yaratılışta farklıdır, bu nedenle şahsi ihtiyaçlarına ve kişilik özelliklerine uygun bir şekilde kimlik ve kişilik kazandırmaya çalışmak önemlidir. Çocuğun yaşına uygun, anlayacağı dilden çalışmalar yapmak kimlik ve kişilik kazandırmakta önemli bir etkendir.
Nesli ihya, medeniyeti inşa mefkûresi ancak kimlik ve kişilik sahibi nesiller yetiştirmekle gerçekleşir.
Adnan Kalkan
[email protected]
Twitter: @adnankalkan01
YouTube: Adnan Kalkan
YORUMLAR