Günlük Yüzbinlerce Tavuk Kesimi: Entegre Firmaların Adana’daki Gücü
Adana ve çevresindeki beyaz et sektörü, Türkiye’nin en büyük entegre piliç üreticilerinin yoğunlaştığı stratejik bir merkez haline gelmiş durumda. Şen Piliç, Beyza Piliç, Yum-Ta, Şahin Tavukçuluk ve Akgül Piliç gibi entegre firmalar, bölgede günde yüz binleri bulan piliç kesim kapasitesiyle yalnızca yerel piyasayı değil, aynı zamanda Türkiye genelindeki tavuk eti arzını da doğrudan etkiliyor.Bölgenin en büyük entegrelerinden Şen Piliç, Osmaniye-Kadirli'deki kesim tesisinin sadece ilk etabında günlük 200-250 bin arası tavuk kesim kapasitesine sahip. Firma, Adana ve çevresinde onlarca üreticiyle çalışarak büyük bir üretim zinciri oluşturmuş durumda. Diğer önemli entegrelerden Beyza Piliç ise 2011 yılında bile günlük 90 bin adet kesim kapasitesine ulaşarak önemli bir oyuncu olduğunu ortaya koymuştu.
Sayılardaki Güç, Piyasadaki Hakimiyet
Bu entegre firmaların toplamda günlük kesim sayıları şöyle:
- Şen Piliç: ~230.000 adet
- Yum-Ta Piliç: ~150.000 adet
- Beyza Piliç: ~130.000 adet
- Şahin Tavukçuluk: ~80.000 adet
- Akgül Piliç: ~50-60.000 adet
Küçük Üretici, Büyük Güce Bağımlı
Bu büyük hacimli üretim, aynı zamanda bölgede faaliyet gösteren bağımsız veya sözleşmeli küçük üreticileri entegre firmalara bağımlı hale getiriyor. Üreticiler, yemden civcive, kesimden lojistiğe kadar tüm süreci entegre firmanın yönetimine bırakmak zorunda kalıyor. Entegre firma ise bu büyüklüğün verdiği güçle, fiyatı, sözleşme şartlarını ve lojistik süreçlerini tek taraflı belirleyebiliyor.
Yerel üreticilerin en büyük şikâyetlerinden biri de bu durum: "Ne zaman, ne kadar, kaça keseceklerine biz karar veremiyoruz. Bize verilen tarih, saat ve fiyat üzerinden çalışmak zorundayız. Zaten alternatif yok."
Adana’nın Beyaz Et Haritası Değişiyor
Adana'daki tavukçuluk haritası son 10 yılda tamamen yeniden şekillendi. Büyük entegrelerin bölgede kurduğu yüksek kapasiteli kesim merkezleri ve dağıtım ağları, geleneksel küçük üreticiliği geriye itti. Artık küçük çiftliklerin ayakta kalması, büyük firmalarla yapılan sözleşmelere ve onlardan gelen iş hacmine bağlı. Bu da hem ekonomik hem de yapısal olarak ciddi bir kırılganlık yaratıyor.
Sektörel Analiz: Avantaj mı, Tekelleşme mi?
Yüksek kapasiteyle çalışan entegre firmalar, maliyet avantajı ve piyasa gücü sayesinde iç ve dış piyasada rekabetçi fiyatlar sunabiliyor. Ancak bu yapı, üretim zincirinin en başındaki küçük çiftçileri pazarlık gücünden yoksun bırakıyor.
Uzmanlara göre bu durumun uzun vadeli sonucu, sektörde birkaç büyük oyuncunun egemenliği, üreticilerin giderek taşeronlaşması ve kırsalda üretim çeşitliliğinin azalması olabilir. Özellikle kriz dönemlerinde (kuş gribi, yem fiyatı artışı, enerji maliyetleri) bu tek merkezli yapı, tüm üretim zincirini tehdit edebilir.
Sonuç: Üretimin Merkezi, Gücün Ucunda
Adana bölgesi bugün Türkiye’nin beyaz et üretim üssü haline gelmişse, bu hem büyük bir başarı hem de büyük bir sorumluluktur. Günlük yüz binleri aşan kesim hacmi, bu bölgedeki tarım-gıda zincirinin ne kadar canlı ve dinamik olduğunu gösteriyor. Ancak bu gücün sürdürülebilirliği, sadece entegrelerin değil, bu sisteme hayat veren üreticilerin de güvende, kazançlı ve söz sahibi olduğu bir yapıyla mümkün olacaktır.
YORUMLAR