Kültür ve Toplum:
Önemi, Kaybı ve Korunması
Toplumlar açısından kültür, bir toplumu diğerlerinden ayıran ve kuşaklar boyunca aktarılan ortak değerler, inançlar, gelenekler, görenekler, bilgi, sanat, dil, davranış biçimleri ve maddi ürünler bütünüdür. Kültür hem görünür öğeleri içerir; binalar, giysiler, yemekler, müzik, dans ve edebiyat gibi hem de görünmez öğeleri; inançlar, normlar, değerler, etik ve dünya görüşü gibi. Edward B. Tylor’a göre kültür, insanın toplum içinde edindiği bilgi, inanç, sanat, ahlak, hukuk, görenek ve diğer yetenek ve alışkanlıkların bütünüdür.
Kültür, toplumlar için hayati bir rol oynar. Bireylere ve topluma kimlik kazandırır, hangi topluma ait olduklarını gösterir. Toplumun normlarını ve değerlerini belirleyerek uyum ve düzen sağlar. Nesiller arası bilgi ve deneyim aktarımını mümkün kılar, böylece geçmişten öğrenmeyi ve geleceğe yön vermeyi sağlar. Sanat ve estetik anlayış kültürle beslenir ve toplumsal bağları güçlendirerek aidiyet duygusu yaratır. Kültür, toplumun karanlıkta bir deniz feneri gibi yol göstericisidir; insanlar ve topluluklar, geçmişten aldığı ışıkla güvenle ilerler ve gelecek için yolunu bulur.
Bir toplum kültürünü kaybettiğinde kimlik ve aidiyetini yitirebilir. İnsanlar “ben kimim?” sorusuna yanıt bulmakta zorlanır. Geçmişin öyküleri, efsaneleri, türküler ve bilgi birikimi unutulur. Sosyal düzen ve normlar bozulabilir, sanat ve kültürel üretim zayıflar veya yok olur. Lehçeler, atasözleri ve deyimler kaybolabilir. Kültürel ritüellerin kaybı, toplumsal bağları zayıflatır. Kültür kaybı, bir toplumun kimliğini ve tarihsel belleğini kaybetmesi anlamına gelir.
Toplumların kültürünü korumak ve gelecek nesillere aktarmak için çeşitli adımlar atması gerekir. Kültürün önemi eğitim yoluyla öğretilmeli, genç kuşak kendi tarihini, dilini, halk hikâyelerini, türkülerini ve geleneklerini öğrenmelidir. Gelenekler, bayramlar, düğünler, şenlikler ve el sanatları yaşatılmalı, günlük yaşamda aktif olarak kullanılmalıdır. Sanat ve edebiyat alanında üretim teşvik edilmeli, halk şarkıları, destanlar ve masallar kayıt altına alınmalı veya dijital ortamda korunmalıdır. Dil, kültürün taşıyıcısı olduğundan lehçeler, atasözleri ve yerel ifadeler yaşatılmalıdır. Somut ve soyut kültürel değerler müze ve dijital arşivlerle korunmalı, toplumun tüm bireylerinin katılımıyla kuşaktan kuşağa aktarılmalıdır.
Kültür, bir toplumun kimliği, hafızası ve toplumsal düzeni için vazgeçilmezdir. Kaybolduğunda toplum sadece geçmişini değil, geleceğe yürüyebilme kapasitesini de yitirir. Korunması ve yaşatılması, bireylerin aidiyet duygusu ve toplumsal bağların sürdürülmesi açısından hayati öneme sahiptir. Kültür, topluma yol gösteren bir deniz feneri olarak, karanlıkta bile yönünü kaybetmemeyi ve güvenle ilerlemeyi mümkün kılar.
Kültürünü yitiren bir nesil sonra, ne yitirdiğini bile bilemez.
Örnek; Devlet-i Âliye yitiği
Örnek; Devlet-i Âliye yitiği
YORUMLAR