Hal'e ve Halci'ye Dokunurken Bin Kez Düşünün

Halcilik;
Sebze-Meyve Ticaretinin Omurgası
Son zamanlarda sebze-meyve fiyatlarının yüksekliği sık sık kamuoyunun gündemine geliyor. Bu tartışmaların çoğu zaman temel dinamiklerden uzak bir şekilde yapıldığını görmek ise üzücü. Çünkü sebze-meyve fiyatları, basit bir “kim ne kadar kazanıyor?” hesabının ötesinde; tarımdan lojistiğe, pazarlamadan perakendeye kadar uzanan karmaşık bir sistemin sonucudur. Bu sistemin merkezinde ise çoğu zaman görmezden gelinen, ama işin bel kemiğini oluşturan bir meslek grubu yer alır: Hal esnafı, yani halciler.

Birçok kişi sebze-meyve hallerini sadece toptan satış noktaları olarak görür. Oysa haller, üretici ile pazarcı, manav, market ve tüketici arasında bir denge merkezi görevi görür. Halcilik, yalnızca aracılık değil, aynı zamanda lojistik koordinasyon, ürün kalitesi denetimi, fiyat dengesi sağlama ve hatta çoğu zaman ürün israfını önleme işlevlerini üstlenir.

Bugün bir markette, pazarda ya da manavda gördüğünüz domatesin, salatalığın, portakalın size ulaşana kadar geçtiği yolları düşündünüz mü? Tarlada başlayan bu yolculuk, haliyle, aracısıyla, taşımasıyla, depolamasıyla bir zincirdir. Ve bu zincirin en sağlam halkalarından biri halcilerdir. Çünkü tarladan çıkan ürünün doğru zamanda, doğru miktarda ve doğru koşullarda alıcıya ulaşmasını sağlarlar.

Bazı çevrelerde fiyatların yüksek olmasının nedeni olarak haller gösterilmekte. Oysa fiyatı etkileyen başlıca faktörler arasında arz-talep dengesi, girdi maliyetleri, yüksek kira giderleri, işçilik maliyetleri, nakliye sorunları ve en önemlisi ürün kaybı yer alır. Marketlerin raflarında satılmayan, çöpe dökülen ürünlerin bedelini de yine tüketici öder. İşte bu noktada halciler devreye girer ve ürünün israf olmadan, zamanında tüketiciye ulaşması için sistemi düzenlerler.

Halcilik olmasa, pazarcı da, manav da, market de ürün bulmakta zorlanır. Çünkü her üretici, her alıcıyla doğrudan bağlantıya geçemez. Haller, bu iletişimi kuran, fiyat dengesini gözeten, sezonluk arz değişikliklerine göre planlamayı yapan kilit merkezlerdir.

Bu yüzden sebze-meyve fiyatlarını tartışırken, parmağımızı kolayca halcilere yöneltmeden önce, bu sistemin dinamiklerini iyi anlamamız gerekiyor. Halciliğin kaldırılması ya da işlevsiz hale getirilmesi, uzun vadede hem üreticiyi hem de tüketiciyi zora sokar. Ürün tarlada kalır, raflar boşalır, fiyatlar daha da artar.

Unutulmamalıdır ki; halcilik bir gelenek değil, bir ihtiyaçtır. Ve bu ihtiyacın karşılanması, gıda tedarik sisteminin sağlıklı işlemesi için hayati önem taşır.
(Yazı; Nezir Ertuğrul Tarafından Hazırlanmıştır)
Editör