Metod Bilmek, Metod Uygulamak Gizli Kurumsallıktır
Metod Bilmek, Metod Uygulamak Gizli Kurumsallıktır
Giriş
Bir konuya girilmeden önce kullanılan sözcüklerin yerli yerine oturması, anlatılmak istenenin herkes tarafından aynı çerçevede anlaşılması, çoğu zaman içeriğin kendisinden daha belirleyicidir. Çünkü ifade edilmeden önce kurulmayan zemin, ifade sırasında dağılır; güçlü fikirler, zayıf anlatımın gölgesinde kaybolur.
Bu nedenle mesele yalnızca ne söylediğimiz değil, nasıl söylediğimizdir. İşte bu “nasıl” meselesi, metodun kendisidir.
Metod Nedir?
Metod; düşüncenin düzenidir. Bir fikrin başı, ortası ve sonu olduğunu bilmek; nerede durulacağını, nerede ilerlenmesi gerektiğini tayin edebilmektir. Metod, bilgiyi süslemek için değil, taşımak için vardır.
Metodu olan bir anlatımda rastgelelik azalır, tutarlılık artar. Söylenen söz, yazılan cümle, yapılan sunum bir çizgi üzerinde ilerler.
Metodsuz Anlatımın Doğurduğu Sorunlar
Metodun olmadığı yerde:
Anahtar kavramlar tanımsız kalır,
Başlıklar dağılır,
Okur veya dinleyici yorulur,
Yazar ya da konuşan konuya hâkim olsa bile anlatım gücünü kaybeder.
Bu durumda metin yarıda bırakılır, konuşma dağılır, asıl mesele görünmez hâle gelir. Sorun çoğu zaman içerikte değil, başlangıçtaki metod eksikliğindedir.
Başlıklandırma ve Omurga Meselesi
Başlıklar bir süs değil, metnin omurgasıdır. Doğru belirlenmiş başlıklar, anlatımı sınırlar; sınırlandırırken de derinleştirir. Her başlık bir öncekine atıf yapmalı, bir sonrakine zemin hazırlamalıdır.
Bu ilişki kurulmadığında metin parçalara ayrılır; kurulduğunda ise metin tek parça hâlinde akar.
Metodun Evrensel Kullanım Alanı
Metod yalnızca yazı yazanlar için gerekli değildir. Metod bilen bir insan:
İrticale konuşurken dağılmaz,
Sohbette maksadını kaybetmez,
Sunum yaparken zamanını ve vurgusunu korur,
Farklı ortamlarda benzer netlikte ifade kurabilir.
Bu yönüyle metod, öğrenildiğinde her alana taşınabilen bir disiplindir.
Gizli Kurumsallık
Metod bilmek ve uygulamak, görünmeyen bir kurumsallık üretir. Ortada bir kurum yoktur; fakat düşünce düzenlidir, davranış tutarlıdır, ifade tekrarlanabilirdir.
Bu kurumsallık ilan edilmez, gösterilmez. Ancak hissedilir. İnsanlar farkında olmadan şunu düşünür: “Bu kişi ne yaptığını biliyor.”
İşte metodun en güçlü tarafı da budur.
Sonuç Yerine
Metod, anlatımı yavaşlatmaz; aksine berraklaştırır. Önce yöntem belirlenir, sonra içerik inşa edilir. Zemin sağlam kurulduğunda, detaylar kendiliğinden yerini bulur.
Bu yüzden metod öğrenilmelidir. Çünkü metodu bilen insan, yalnızca daha iyi anlatmaz; daha kolay anlaşılır.