Sizin Gibi Düşünmüyorum Ama...

Prof. Dr. İsmail GÜVENÇ

Düşünce Özgürlüğü  “Düşüncelerine katılmıyorum, ama düşüncelerinizi ifade hakkını sonuna kadar destekleyeceğim” vecizesi Voltaire’e atfedilir
(Not: bazı kaynaklara göre vecize Voltaire ait değil).
  Düşünce özgürlüğü önemlidir. Ama gözden kaçırılmaması gereken hususlar vardır: İlk olarak bunlar, kişisel bir yorum mu, bilimsel bir yasa veya temel dini bir esas mıdır?
  Bu farkındalığa olmadan her değerlendirme yeni sorunlara kapı aralamaktadır. Düşünceler bilimsel bir yasa veya temel dini bir esasın açıklaması ise sorun teşkil etmemelidir. Ama kişisel bir yorumu “bilimsel bir yasa/inanç esası” olarak almak doğru değildir.
  İkinci bir konuda “bilginin güvenliği” sorunudur… Bilimsel bir araştırmada bile istatistiksel verilerde güven sınırları %95 veya %99 ihtimalle belirtilir. Yani bu sonuçlar %1-5 arasında yanlış da olabilir. Bu nedenle bilimsel araştırma sonuçları bile %100 doğru değildir, zamanla bazılarının yanlışlığı ortaya çıkartılır. Güvenli bilgi için otoriteler, bilimsel ve kurumsal görüşler dikkate alınmalıdır.
 Güvenilir bilgi Yazılanların/konuşulanların bazılarını kaynak taraması yaparak irdelediğimde şunu görmekteyim: Bu insanların düşünceleri ya “ilmi literatüre” uymuyor ya da uçta köşede kalmış görüşlerden ibarettir. Bunların bir kısmı da “duyguların” dışa yansıtılmasıydı…
  Bir konunun “kurumsal ve ilmi görüşlerle” öğrenilmesi daha doğru bir yöntemdir… Bir konuda bireysel görüş ile kurumsal görüşün farklı olduğuna çok sayıda örnek vermek mümkündür.
  Bu tartışmalar din alanında biraz daha yoğundur. Din alanında Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Din İşleri Yüksek Kurulu’nun sosyal hayatla ilgili fetvalarının (bk. https://kurul.diyanet.gov.tr/) incelenmesini öneririm. Bir konunun ilmi kaynaklarda değerlendirilmesi ile halk arasında yapılan değerlendirilmesi farklı olabilmektedir. Bilimsel yöntemle elde edilmiş doğru bilgiye güvenmeliyiz. Bilgi; anlayışımızı, olaylara bakışımızı değiştirecektir. Cehalet ile bağnazlık arasında doğrusal bir ilişki vardır...
 Muhasebe Bu tartışmaların “Düşüncelerin sorgulamaya fırsat veren bir milat olması” temennisindeyim. Elbette sırf düşüncelerin değil başka temel sorunların, ahlaki zeminin, maneviyat yaklaşımlarının da (dindarlık demiyorum) sorgulanması faydalı olacaktır. Yarım doktor candan, yarım hoca dinden eder diye bir söz vardır. Yapılan araştırma ve uzmanların açıklamalarından “dini yaygınlaştırılması çalışmalarının istenilen sonucu vermediği” bulgusunu görmekteyiz. İran’da ateizmin arttığını söylenilmekte! Bu durum yanlış yöntem, muhasebe ve hedef eksikliği kaynaklıdır. Kamu gücü ile din tavsiyesi başka yan etkilere (ör. İran, Suudi Arabistan) neden olmaktadır. İnsanlar özgür tercihleri ile doğru olanı seçebilirlerse o zaman gittikleri yolun gerçek bir mensubu olurlar…
  O halde yapılması gereken, “Özgür bir ortamda yanlış düşüncelerle, hakiki ilmi görüşlerle mücadele etmektir…”
 Özgür düşünce Herhangi bir konuda açıklanan görüşler suça teşvik/ şiddet içermiyorsa suç kapsamı içerisinde değerlendirilmemelidir. Bunlarda suç ve suça teşvik varsa ilgili kurumlar gereğini yapmalıdır. Konusu suç teşkil etmeyen düşünceler doğru akıl yürütme ve bilimle ortadan kaldırılması daha doğru yaklaşım olacaktır. Aksi halde söylenen ve söyleyenler gözlerde daha da büyütülecektir.
  Ülkemizde de uç düşünce sahipleri ile yanlış mücadele metodu, maddi ve manevi anlamda yüksek maliyetler ödenmesine neden olmuştur.
Sorunlarımızın çözümde özgür düşünce, hukukun üstünlüğü ve bilimsel yöntem temel yaklaşımımız olmalıdır…
  İnsan hür iradesi ile doğru-yanlışı ayırt etme bilincine ve tercihine sahip olursa gerçek kimlik sahibi olur.
  Son söz: Düşüncelerin tartışılması hakikati ortaya çıkarır.