KAPSAYICI GELİŞİM MERKEZİ (KAGEM)

KAPSAYICI GELİŞİM MERKEZİ (KAGEM)
Adana’da Sosyal Bütünleşmede Yenilikçi Bir Model
 Geçen gün öğretmenlik mesleğini sürdürdüğüm okuluma, mahallemizin muhtarı Saniye Çelik Hanımefendi gelmişti. Kendisi okulumun bulunduğu Adana ili Seyhan ilçesi Pınar Mahallesi muhtarıdır. Kendisiyle bazen bir araya gelir, kendisinin de bir Sosyolog olması hasebiyle konuşmalarımız, ortak derdimiz olan toplum, aile, eğitim, ebeveynler gibi konularda hep güzel şeyler yapmak üzerine olur. İşte, en son görüşmemizde de bu husus değişmedi.

Konuştuğumuz konuyu çok önemsediğim için size yazmaya karar verdim. Siyaset üstü bir bakış açısı ve yaklaşımla yerel yönetim ve hizmetlerde, mahallemizdeki her kapıya hizmeti götürmeyi kendine borç bilen muhtarımıza destek vermemek mümkün değil. İçişleri Bakanlığı yetkilileri ve evvelinde de Adana milletvekillerimizin hiç değilse böyle güzel bir projede birleşip, gönül birlikteliği sağlayıp Muhtarımıza kulak vermelerini rica ediyoruz.

Adana sımsıcak bir il. Sürekli göç alan ve tampon bölgeleri çokça olan bir mozaik. Bu mozaikliğin içinde çokça da ihmal edilmiş, resmen ilgilenilmemek için sanki yemin edilerek yalnız bırakılan bir il. Bir Adanalı, bir eğitimci olarak Adana’mızı; yollarından alt yapı çalışmalarına, istihdamından spor kulüplerine, eğitim sektöründen belediyelerin temizlik hizmetlerine kadar buruşturulup bir kenara atılan kâğıt gibi görüyorum. Bunun illa ki değişmesi gerekir. İlla ki birileri sahiplenmeli bu memleketi.

Memleketini sahiplenmeye çalışıp projeler üreterek ülkemize örnek olacak kimselerin desteklenmeleri gerekmektedir. İşte, bunlardan biri de Pınar Mahallesi Muhtarımız Saniye ÇELİK Hanımefendi ve emek verip halkı için oluşturduğu KAGEM projesi.

Muhtarımızın projesini dikkatle inceledim. Kendilerine görüşlerimi de dile getirdim. Sizlere de Adana’daki dezavantajlı grupların sosyal ve ekonomik hayata katılımını artırmayı amaçlayan Kapsayıcı Gelişim Merkezi (KAGEM) Projesi'nin ihtiyaç analizini, felsefesini ve beklenen etkilerini ele alıp izah etmek istedim. Tek katlı, 300 m²’lik engelli dostu prefabrik yapı üzerine inşa edilmesi planlanan merkez, aileler, ebeveynler, kadınlar, genç işsizler, engelli bireyler, düşük gelirli vatandaşlar ve hatta göçmenlere yönelik çok boyutlu destek mekanizmalarının hizmet sunulması tasarlanmaktadır. Merkezin temel ilkeleri olarak kapsayıcılık, sosyal uyum, erişilebilirlik ve yerel kalkınma başlıklarında değerlendirilen KAGEM’in Adana için neden stratejik bir yatırım olduğu bilimsel ve toplumsal dayanaklarıyla açıklamaya çalışacağım.

Cumhurbaşkanımızın 2025 yılını “Aile Yılı” olarak benimseyip ilan etmesi, aslında altında çok büyük faaliyetlerin yapılacağı/yapılması gerektiği gerçeğini de birlikte getirmiştir. Aile içi iletişimden ebeveynlik bilincine, eğitime verilen önemden kültürel değerlerin yaşatılmasına, ekonomik katkı ve çalışmanın öneminden nüfusun nitelikli artmasına varıncaya kadar onlarca hususu barındıran konuya destek vermek, bu milletin evladı olan herkesin boynunun borcudur.

Türkiye’nin sosyoekonomik yapısına bakıldığında, dezavantajlı gruplara yönelik hizmetlerin kapsayıcılık düzeyinin bölgeden bölgeye ciddi farklılıklar gösterdiği görülmektedir. Özellikle Adana gibi genç nüfusu yüksek ve sosyoekonomik çeşitliliği geniş şehirlerde, kadın istihdam oranının düşüklüğü, genç işsizliğin kronikleşmesi ve engelli bireylerin kent yaşamına katılımının sınırlılığı, sosyal dışlanmayı derinleştiren başlıca faktörlerdir. Maalesef bunların üzerine de en büyük sıkıntı ayağı olarak “ebeveynler ve aile” de eklenmiştir. Neden böyle dediğimi konuları açıkladıkça daha iyi anlatmış olacağım.

Bu bağlamda Pınar Mahallesi Muhtarımız Saniye ÇELİK Hanımefendinin hazırladığı KAGEM Projesi, fiziksel bir sosyal tesis kurulmasından öte; ailelerin, ebeveynlerin, dezavantajlı bireylerin sosyal hayata ve işgücüne katılmasını kolaylaştıracak, sürdürülebilir, kapsayıcı ve bütüncül bir sosyal yatırım modeli sunmaktadır.

Adana’da Neden Böyle Bir Merkeze İhtiyaç Var?
Öncelikle Aile İçi İletişim
Aile içi iletişim, bir ailenin temel bağlarını oluşturan en önemli unsurlardan biridir.
Açık, saygılı ve düzenli bir iletişim içinde varlığını sürdüren ailelerde şu güzellikler ortaya çıkar:
*Güven güçlü hale gelir, aile fertlerinin kendilerini değerli hissetmesi sağlanmış olur.
*Sorunların büyümeden çözülmesi sağlanır.
*Duygusal destek artar, aile fertlerinin birbirlerini anlamaları kolaylaşır.
*Çocukların kişilik gelişimini ve sosyal becerilerini olumlu yönde etkiler.
*Aile bir dayanışma ve huzur ortamına dönüşür.

Kısacası, sağlıklı aile içi iletişim hem bireylerin mutluluğunu hem de ailenin bütünlüğünü koruyan temel bir güçtür. İşte, tam da burada hizmeti sağlanacak bu merkezlerde gerek gönüllü olarak görev alacak sosyologlar, psikologlar, aile danışmanları belirli periyodik aralıklarla seminerler, konferanslar ve seanslar yaparak evvela mahallemizde, sonra ilçemizde ve sonra da tüm ilde bir seferberliğe imza atmış olacaklardır. Ben bir sosyolog olarak bu projede üzerime düşen görevi seve seve yapmaya hazırım.

Kadınların İşgücüne Katılımı
Adana, Türkiye genelinde kadın istihdamı bakımından düşük sıralarda yer almaktadır. Kadınlar için uygun eğitim fırsatlarının sınırlı olması, çocuk bakım hizmetlerinin yetersizliği ve sosyal normlara bağlı kısıtlılıklar, kadınların ekonomik hayata katılımını ciddi biçimde düşürmektedir. Oluşturulacak KAGEM’in bünyesindeki çocuk oyun alanı, kadın kooperatifleri ile iş birliği, mesleki eğitim atölyeleri gibi tasarımlar, bu engelleri doğrudan hedefleyen çözümler sunmaktadır. Bu da vaktin daha kaliteli, hayatın üretim içinde geçmesi ve dolayısıyla mutluluk ve huzurun sağlanmasına vesile olacaktır.

Engelli Bireylerin Kent Yaşamına Katılımı
Türkiye’nin birçok bölgesinde olduğu gibi Adana’da da engelli bireyler, şehir içi mekânların büyük bir kısmının erişilebilir olmaması nedeniyle sosyal hayattan dışlanmaktadır. KAGEM’in tam erişilebilir tasarımı (geniş kapılar, rampalar, uygun WC, tekerlekli sandalye uyumlu düzenlemeler) bu alanda önemli bir boşluğu dolduracaktır. Kendilerini özgür ve güvende hissedecekleri, el sanatları atölyelerinden okuma salonu ve kültürel etkinliklere katılımına varıncaya kadar güzellikler yaşayacaklardır.

Genç İşsizliğinin Yüksekliği
Adana’daki genç nüfusun önemli bir bölümü işsizlik sorunuyla karşı karşıyadır. Mesleki beceri eksikliği, eğitim düzeyleri ile iş piyasasının ihtiyaçları arasındaki uyumsuzluk, gençlerin istihdam edilebilirliğini düşürmektedir. KAGEM bünyesinde açılacak dijital okuryazarlık, kooperatifçilik, temel meslek edindirme atölyeleri, genç işsizliğine çözüm odaklı katkı sağlayacaktır.

Göçmen ve Yerel Halk Arasında Sosyal Uyum
Adana, yoğun göç alan iller arasında yer almaktadır. Göçmenlerin sosyal uyum süreçleri ile yerel halkın beklentileri arasında zaman zaman uyumsuzluklar oluşabilmektedir. KAGEM’in çok amaçlı salonu, kültürel etkinlikleri ve topluluk çalışmalarını destekleyecek yapıları, sosyal uyum açısından önemli bir ortak zemin oluşturacaktır.

KAGEM Modelinin Temel Felsefesi Kapsayıcılık ve Erişilebilirliktir
Projenin omurgasını kapsayıcılık yaklaşımı oluşturmaktadır. Bu yaklaşım şu ilkeler üzerine kuruludur. Bunun da şu güzelliklere vesile olacaktır:

1-Hiç kimse dışarıda bırakılmayacak. Kadın, engelli birey, genç, yaşlı, göçmen veya düşük gelirli vatandaş… Merkez tüm hedef gruplara açık bir yapıyla tasarlanacaktır.

2-Herkes için erişilebilirlik sağlanacak. KAGEM, Adana’da tam erişilebilirlik standardında kurulacak sayılı sosyal tesislerin belki ilki olacaktır.

3-Hizmetler birey odaklı tasarlanacak. Sabit programların yanında esnek ve talep üzerine şekillendirilen eğitim içerikleri, merkezin dinamik yapısını oluşturacaktır.

4-Yerel paydaşlarla güçlü bir iş birliği inşa edilecektir. Yerel yönetimler, muhtarlıklar üniversiteler, kadın kooperatifleri ve STK’lar merkezin bütüncül yapısını güçlendirecektir.

Peki, Projenin Beklenen Etkileri Neler Olabilir?
Kadınların Ekonomik Güçlenmesine Katkı: Kadınlar hem eğitimler hem de kooperatif iş birlikleriyle ürettikleri ürünleri merkezdeki sosyal kafe aracılığıyla değerlendirme fırsatı bulacaktır. Bu, kadınların hem gelir elde etmesine hem de sosyal hayata aktif katılımına katkı sağlayacaktır.

Engelli Bireyler İçin Yeni Bir Sosyal Yaşam Kapısı Açılmış Olacak: Erişilebilirlik yalnızca fiziksel bir düzenleme değil; aynı zamanda psikolojik bir rahatlama, toplumsal kabul ve özgürleşme sürecidir. KAGEM, engelli bireyler için “benim de gidebileceğim bir yer var” hissini ilk kez yaşatabilecek örnek bir model olacaktır.

Gençler İçin Nitelikli Eğitim Olanakları Sunulmuş Olacak: Dijital okuryazarlık, meslek edindirme kursları, problem çözme becerileri ve sosyal girişimcilik gibi eğitimler, gençlerin iş dünyasına erişiminde önemli bir sıçrama noktası olacaktır.

Adana’da Sosyal Uyumun Güçlenmesine Katkı Sağlayacak Bir Merkez Olacak: Merkezde düzenlenecek kültürel etkinlikler, söyleşiler, tiyatro gösterileri ve topluluk toplantıları, yerel halk ile göçmenler arasında güvenli bir etkileşim zemini oluşturacaktır.

Sürdürülebilirlik Perspektifinden KAGEM’e Bakacak Olursak!
Sosyal projelerin en büyük sorunu süre bitince faaliyetlerin durmasıdır. KAGEM bu riski azaltmak için üç farklı güvenlik mekanizmasıyla tasarlanmıştır:

-Kurumsal Sürdürülebilirlik: Yerel kurumlarla yapılacak protokollerle merkezin faaliyetleri güvence altına alınacaktır.

-Mali Sürdürülebilirlik: Kadın kooperatifleri ile işletilecek sosyal kafe, atölye gelirleri ve yeni fon başvuruları merkezin gelir kaynağı olacaktır.

-Sosyal Sürdürülebilirlik: Gönüllülerin desteği ve yerel toplulukların aktif katılımı, merkezin bölgede sahiplenilmesini sağlayacaktır.

Sonuç Olarak Diyebilirim ki KAGEM, Adana İçin Bir Sosyal Dönüşüm Hamlesidir
Kapsayıcı Gelişim Merkezi Projesi, bir bina inşa etmekten çok daha fazlasını temsil etmektedir. Bu merkez:

Aileler, ebeveynler ve çocuklar arasında mutluluk ve birlikteliğin bilinçlenme merkezi,
Dezavantajlı grupları güçlendirmek,
Engelli bireyleri görünür kılmak,
Kadınların ekonomik bağımsızlığını desteklemek,
Gençlerin istihdam şansını artırmak,
Göçmen–yerel halk uyumunu sağlamak,
Ve tüm bunları sürdürülebilir bir sosyal modelle yapmak üzere tasarlanmış yenilikçi bir girişimdir.

KAGEM, Adana’da sosyal dışlanma ile mücadelede örnek gösterilebilecek bir “Kapsayıcılık Adası” olacaktır. Bölgesel kalkınmayı, toplumsal dayanışmayı ve insan onuruna yakışır bir sosyal yaşamı destekleyen bu proje, her yönüyle güçlü bir toplumsal yatırım niteliği taşımaktadır.

Pınar Mahallesi Muhtarımız Sosyolog Saniye ÇELİK Hanımefendiye çok teşekkür ederim.

Kalın sağlıcakla…
Gökmen CAN-Eğitimci Sosyolog